Với bước tiến mạnh mẽ trong lộ trình giảm phát thải khí nhà kính và thực hiện cam kết Net Zero, Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Nghị định 119/2025/NĐ-CP, mở đường cho việc tích hợp tín chỉ carbon vào hệ thống giao dịch phát thải (ETS). Đây là một bước ngoặt lớn, thể hiện rõ quyết tâm chuyển đổi sang nền kinh tế xanh – và đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các doanh nghiệp trong nước.
Đối với doanh nghiệp, đây không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là cơ hội để tái cấu trúc hoạt động theo hướng xanh hơn, linh hoạt hơn. GreenUP – với vai trò là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực tư vấn và hỗ trợ chuyển đổi xanh – cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình thích ứng, tận dụng tín chỉ carbon một cách hiệu quả để nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn mới.
Tín Chỉ Carbon Được Phép Sử Dụng Trong ETS – Mức Bù Trừ Lên Tới 30%
Theo Điểm a Khoản 8 Điều 19 của Nghị định 119/2025/NĐ-CP, doanh nghiệp hiện nay được phép:
“Sử dụng tín chỉ carbon từ các dự án thuộc cơ chế trao đổi và bù trừ quy định tại Điều 20, Điểm a, b Khoản 1 Điều 20a của Nghị định này để bù trừ không quá 30% lượng khí nhà kính được phân bổ cho cơ sở.”
Điều này đồng nghĩa rằng, các doanh nghiệp có thể dùng tín chỉ carbon để giảm trách nhiệm thực thải, thay vì cắt giảm 100% bằng công nghệ hoặc thay đổi quy trình sản xuất – góp phần tối ưu chi phí và linh hoạt hóa lộ trình giảm phát thải.
Tín Chỉ Tự Nguyện Cũng Được Khuyến Khích Sử Dụng Hỗ Trợ Mục Tiêu NDC
Đáng chú ý, Nghị định cũng khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng tín chỉ tự nguyện (voluntary offsets) ngoài hệ thống giao dịch bắt buộc để hỗ trợ Việt Nam đạt được Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC). Đây là một tín hiệu mở đường cho thị trường tín chỉ carbon tự nguyện phát triển mạnh mẽ hơn, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án xanh – không chỉ để tuân thủ mà còn đóng góp vào chiến lược quốc gia.
Doanh Nghiệp Cần Làm Gì Ngay Từ Bây Giờ?
1. Rà soát định mức phát thải và hệ số phân bổ
Các doanh nghiệp cần cập nhật ngay thông tin về hạn ngạch phát thải khí nhà kính đã được phân bổ cho ngành hoặc cơ sở của mình. Đây là cơ sở để xác định lượng tín chỉ carbon có thể sử dụng bù trừ hợp pháp (tối đa 30%).
2. Lập kế hoạch mua/bán tín chỉ carbon trong chiến lược tuân thủ
Doanh nghiệp cần đưa hoạt động giao dịch tín chỉ carbon vào chiến lược vận hành hàng năm, gắn với kế hoạch sản xuất – đầu tư công nghệ – và báo cáo ESG.
3. Tham gia thị trường ETS và cơ chế xác minh tín chỉ
Nghị định quy định rõ về các cơ chế giao dịch, xác minh, ghi nhận và thanh toán tín chỉ, vì vậy doanh nghiệp cần nắm rõ thủ tục để đảm bảo minh bạch và hợp lệ.
4. Cân nhắc đầu tư vào dự án tạo tín chỉ trong nước
Không chỉ mua lại, doanh nghiệp cũng có thể tự phát triển hoặc đồng hành cùng các dự án năng lượng tái tạo, trồng rừng, tiết kiệm năng lượng… để tạo tín chỉ carbon, chủ động hơn về nguồn cung.
Cơ Hội Và Thách Thức: Thị Trường Carbon Việt Nam Đang Mở Rộng
Việc hợp thức hóa tín chỉ carbon trong ETS chính là cầu nối giữa thị trường carbon bắt buộc và thị trường carbon tự nguyện. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt sẽ phải đối mặt với một số thách thức:
- Thiếu kiến thức chuyên môn và nhân sự có kinh nghiệm về tín chỉ carbon
- Hệ thống báo cáo, đo đạc, xác minh phát thải còn mới mẻ
- Biến động giá tín chỉ carbon và rủi ro pháp lý nếu không tuân thủ đầy đủ
Đồng hành cùng đơn vị tư vấn uy tín sẽ là bước đi khôn ngoan giúp doanh nghiệp vừa nắm bắt cơ hội vừa giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn đầu triển khai.
Việc Chính phủ chính thức tích hợp tín chỉ carbon vào hệ thống giao dịch phát thải không chỉ thể hiện cam kết mạnh mẽ với môi trường, mà còn mở ra một cơ hội chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Hành động sớm – hiểu đúng – và triển khai bài bản chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp không bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi xanh.
