Trong bối cảnh các doanh nghiệp ngày càng chịu áp lực từ quy định quốc tế như CBAM của EU, tiêu chuẩn SBTi Net-Zero hay yêu cầu báo cáo phát thải theo GHG Protocol, việc trung hòa phát thải gián tiếp từ điện năng tiêu thụ (Scope 2) trở thành ưu tiên hàng đầu. Hai công cụ được nhiều tập đoàn toàn cầu áp dụng hiện nay là I-REC (International Renewable Energy Certificate) và DPPA (Hợp đồng mua bán điện tái tạo trực tiếp). Khi được kết hợp một cách thông minh, I-REC và DPPA không chỉ giúp doanh nghiệp chứng minh sử dụng năng lượng tái tạo minh bạch, mà còn mang lại lợi ích kép: trung hòa Scope 2 hiệu quả và tối ưu chi phí năng lượng dài hạn.
1. Vì sao cần kết hợp I-REC và DPPA?
Trong bối cảnh các thị trường quốc tế siết chặt yêu cầu báo cáo phát thải, đặc biệt là CBAM của EU, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ cần chứng minh điện xanh để trung hòa Scope 2 mà còn phải giảm chi phí năng lượng dài hạn.
I-REC (International Renewable Energy Certificate): Công cụ chứng minh sử dụng năng lượng tái tạo theo chuẩn GHG Protocol, RE100, SBTi. Mỗi I-REC chứng nhận 1 MWh điện tái tạo phát lên lưới.
DPPA (Direct Power Purchase Agreement): Cơ chế mua điện tái tạo trực tiếp từ nhà máy thông qua hợp đồng dài hạn, giúp doanh nghiệp ổn định giá điện, tránh rủi ro biến động.
Kết hợp I-REC và DPPA cho phép doanh nghiệp vừa đáp ứng yêu cầu trung hòa Scope 2 trong ngắn hạn, vừa chủ động nguồn điện xanh ổn định, chi phí thấp trong dài hạn.
2. Khung pháp lý quốc tế và Việt Nam
Quốc tế
- GHG Protocol – Scope 2 Guidance (2015): Công nhận I-REC là công cụ giảm phát thải Scope 2 theo phương pháp Market-based.
- RE100 Technical Criteria (2021): Khuyến khích doanh nghiệp kết hợp long-term PPAs với việc sử dụng chứng chỉ điện tái tạo (I-REC) để đạt 100% năng lượng xanh.
- SBTi (2021): Công nhận I-REC và PPA là 2 cơ chế hợp pháp để doanh nghiệp đạt Net Zero Scope 2.
- CBAM (EU Regulation 2023/956): Doanh nghiệp xuất khẩu sang EU phải báo cáo minh bạch nguồn điện tiêu thụ; việc sử dụng PPA và I-REC giúp giảm chi phí chứng chỉ carbon.
Việt Nam
- Nghị định 06/2022/NĐ-CP: Yêu cầu kiểm kê khí nhà kính và công khai nguồn điện tiêu thụ; doanh nghiệp có thể sử dụng I-REC để chứng minh điện xanh.
- Quyết định 500/QĐ-TTg (2023) – Quy hoạch điện VIII: Khuyến khích cơ chế DPPA trực tiếp giữa nhà máy năng lượng tái tạo và khách hàng công nghiệp.
- Nghị định 57/2020 & Nghị định 58/2020: Cơ sở pháp lý liên quan đến giá truyền tải, phân phối điện và vận hành thị trường điện cạnh tranh – tiền đề cho DPPA.
- Đề án thí điểm DPPA (Bộ Công Thương, 2020–2025): Cho phép doanh nghiệp lớn (tiêu thụ trên 500.000 kWh/tháng) ký hợp đồng mua điện trực tiếp với nhà máy năng lượng tái tạo thông qua lưới điện EVN.
3. Mô hình kết hợp I-REC & DPPA
Ngắn hạn (2025–2027):
- Doanh nghiệp tiếp tục sử dụng I-REC để bù trừ phát thải Scope 2 ngay lập tức cho các kỳ báo cáo carbon.
- Kết hợp với các giải pháp tiết kiệm năng lượng và đăng ký trong sáng kiến RE100/SBTi.
Trung hạn (2027–2030):
- Khi cơ chế DPPA chính thức triển khai, doanh nghiệp có thể ký hợp đồng mua điện trực tiếp từ nhà máy năng lượng tái tạo.
- I-REC vẫn đóng vai trò bổ sung để đảm bảo chứng minh điện xanh và linh hoạt cho những phần điện tiêu thụ ngoài hợp đồng DPPA.
Dài hạn (sau 2030):
- Doanh nghiệp tiến tới 100% điện tái tạo thông qua kết hợp DPPA dài hạn + I-REC bù trừ linh hoạt, đảm bảo vừa có lợi ích tài chính, vừa tuân thủ mọi quy định quốc tế (CBAM, SBTi, RE100).
4. Case Study minh họa
- Quốc tế – Google & RE100: Google sử dụng PPA dài hạn kết hợp với chứng chỉ năng lượng tái tạo để đạt mục tiêu 100% điện xanh từ năm 2017, và đang tiến tới 24/7 Carbon-free Energy.
- Việt Nam – Doanh nghiệp dệt may xuất khẩu EU:
- Tiêu thụ ~50 GWh/năm.
- Ngắn hạn: mua I-REC từ các dự án điện mặt trời trong nước để báo cáo Scope 2 theo SBTi.
- Dài hạn: tham gia cơ chế DPPA, ký hợp đồng 10 năm với nhà máy điện gió.
- Kết quả: giảm chi phí điện 10–15% so với giá thị trường, đồng thời giảm gánh nặng CBAM khi xuất khẩu sang EU.
5. GreenUP – Giải pháp tích hợp I-REC & DPPA
GreenUP Sustainable là đơn vị tiên phong tại Việt Nam cung cấp giải pháp toàn diện kết hợp I-REC và DPPA:
- Danh mục dự án năng lượng tái tạo: Sở hữu hệ thống các dự án điện mặt trời, điện gió, thủy điện nhỏ sẵn sàng cung cấp I-REC và triển khai hợp đồng DPPA.
- Nguồn khách hàng FDI & RE100: GreenUP đã hợp tác cùng nhiều tập đoàn đa quốc gia, giúp doanh nghiệp Việt Nam kết nối vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Tư vấn pháp lý & tài chính: Hỗ trợ doanh nghiệp tham gia thí điểm DPPA, đàm phán giá, đánh giá sơ đồ lưới điện, lập báo cáo carbon theo ISO 14064 & PAS 2060.
- Giải pháp trọn gói: Doanh nghiệp vừa được cung cấp I-REC minh bạch để trung hòa Scope 2, vừa có chiến lược dài hạn ổn định chi phí điện nhờ hợp đồng DPPA.
Trong giai đoạn 2025–2030, kết hợp I-REC và DPPA là con đường tối ưu để doanh nghiệp Việt Nam:
- Ngắn hạn: Trung hòa ngay Scope 2, đáp ứng yêu cầu từ CBAM, RE100, SBTi.
- Dài hạn: Chủ động nguồn điện xanh, ổn định chi phí, giảm rủi ro biến động năng lượng.
- Chiến lược: Tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Với hệ sinh thái năng lượng tái tạo và kinh nghiệm quốc tế, GreenUP Sustainable sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp, biến “thách thức carbon” thành cơ hội dẫn đầu Net Zero.
Tài liệu tham khảo & Nguồn dẫn chứng
- GHG Protocol (2015). Scope 2 Guidance: An amendment to the GHG Protocol Corporate Standard. Link
- RE100 (2021). Technical Criteria. Link
- SBTi (2021). Corporate Net-Zero Standard. Link
- European Commission (2023). CBAM Regulation (EU 2023/956). Link
- Quốc hội Việt Nam (2020). Luật Bảo vệ Môi trường số 72/2020/QH14. Link
- Chính phủ Việt Nam (2022). Nghị định 06/2022/NĐ-CP. Link
- Bộ Công Thương (2023). Quy hoạch điện VIII – Quyết định 500/QĐ-TTg. Link
- Bộ Công Thương (2020). Đề án thí điểm DPPA cho khách hàng lớn. Link
